Tweet
Việt Nam là một trong những quốc gia xuất khẩu thủy sản hàng đầu thế giới. Ngành chế biến thủy sản đang phát triển mạnh mẽ, góp phần quan trọng vào nền kinh tế quốc dân, đặc biệt là tại các tỉnh ven biển như Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Kiên Giang, Nghệ An…
Tuy nhiên, song hành với sự phát triển đó là vấn đề môi trường ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là nước thải từ các nhà máy chế biến thủy sản. Đây là loại nước thải có hàm lượng chất hữu cơ rất cao, nếu không được xử lý đúng cách sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng đến môi trường và đời sống cộng đồng.
2. Đặc điểm của nước thải chế biến thủy sản
Nước thải từ quá trình chế biến thủy sản có nguồn gốc từ nhiều công đoạn sản xuất như: rửa nguyên liệu, cắt, lột vỏ, chế biến (luộc, hấp, đông lạnh…), vệ sinh nhà xưởng và máy móc. Tùy thuộc vào loại thủy sản và quy trình chế biến mà thành phần nước thải có thể thay đổi, nhưng nhìn chung đều mang những đặc điểm sau:
- Hàm lượng chất hữu cơ cao: BOD, COD cao do chứa nhiều protein, mỡ cá, dịch nội tạng, vảy, máu…
- Hàm lượng dầu mỡ lớn: Có thể nổi trên bề mặt, khó phân hủy và cản trở quá trình sinh học.
- Chứa chất rắn lơ lửng: Từ vụn thịt, vỏ, xương cá, bùn rửa…
- Vi sinh vật gây mùi: Phân hủy yếm khí, tạo mùi hôi thối khó chịu.
- Độ pH dao động: Thường dao động từ 6 – 8 nhưng có thể thay đổi do hóa chất rửa, tẩy.
- Nếu không xử lý đúng quy trình, nước thải chế biến thủy sản khi xả ra môi trường sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nước sông, suối, ao hồ, gây ô nhiễm đất và không khí.
3. Tác động của nước thải chế biến thủy sản đến môi trường
3.1. Ô nhiễm nguồn nước mặt
Nước thải chưa qua xử lý khi xả thẳng ra sông, hồ sẽ làm giảm lượng oxy hòa tan trong nước, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái thủy sinh. Các chất hữu cơ và vi khuẩn trong nước thải sẽ tiêu thụ oxy trong quá trình phân hủy, dẫn đến tình trạng thiếu oxy, gây chết cá, tôm, thủy sinh vật.
3.2. Gây mùi hôi và ô nhiễm không khí
Do có chứa nhiều chất hữu cơ dễ phân hủy và vi sinh vật, nước thải thủy sản tạo ra mùi tanh, hôi khó chịu. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng sống xung quanh mà còn làm giảm mỹ quan đô thị và gây mất thiện cảm đối với khu công nghiệp, nhà máy.
3.3. Ô nhiễm đất và ảnh hưởng đến cây trồng
Khi nước thải thấm xuống đất, đặc biệt là nước thải chưa qua xử lý, nó có thể làm biến đổi tính chất đất, phá hủy hệ vi sinh vật có lợi, giảm khả năng canh tác, gây suy thoái đất và ảnh hưởng đến năng suất cây trồng.
3.4. Nguy cơ phát sinh dịch bệnh
Nước thải chưa xử lý là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng phát triển. Người dân tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp (qua nguồn nước, thực phẩm) có thể mắc các bệnh đường ruột, bệnh ngoài da hoặc bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
4. Lý do cần xử lý nước thải chế biến thủy sản
Việc đầu tư hệ thống xử lý nước thải chế biến thủy sản là giải pháp cần thiết và cấp bách hiện nay, không chỉ để tuân thủ quy định pháp luật mà còn mang lại nhiều lợi ích:
- Bảo vệ môi trường sống và tài nguyên nước.
- Đáp ứng các tiêu chuẩn xả thải theo quy định QCVN 11-MT:2015/BTNMT.
- Nâng cao uy tín doanh nghiệp, cải thiện hình ảnh thương hiệu.
- Hạn chế rủi ro bị phạt hành chính hoặc đình chỉ hoạt động.
- Tiết kiệm chi phí sản xuất lâu dài nhờ tái sử dụng nước sau xử lý.